Tek Düzen Hesap Planına Uymamanın Cezai Sonuçları (2025)

Tek Düzen Hesap Planı (TDHP), muhasebe uygulamalarının standartlaştırılması ve mali tabloların karşılaştırılabilirliğinin sağlanması amacıyla yürürlükte olan önemli bir düzenlemedir. Vergi Usul Kanunu (VUK) kapsamında bu düzenlemeye uymayan mükellefler, ciddi yaptırımlarla karşı karşıya kalabilmektedir. 2025 yılı itibarıyla tek düzen hesap planına uymamanın özel usulsüzlük cezası 90.000 TL olarak belirlenmiştir.( 577 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği)

Kapsam

Tek Düzen Hesap Planı uygulaması, bilanço esasına göre defter tutan gerçek ve tüzel kişileri kapsamaktadır. Buna karşılık, işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler, yalnızca ilgili tebliğlerde belirtilen “Muhasebenin Temel Kavramları” bölümüne uymakla yükümlüdür. Bu ayrım, cezai sorumluluğun kapsamını belirleme açısından önem arz etmektedir.

Tek Düzen Hesap Planı’na aykırı uygulamalar, Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 353. maddesinin 6. bendi uyarınca özel usulsüzlük cezası ile cezalandırılır. İlgili maddenin diğer bentlerinde de cezanın nasıl uygulanacağı açıkça belirtilmiştir:

1., 2. ve 3. bentlerde: Her bir belge için ayrı ayrı ceza

•   bentte: Her tespit için ceza      
  • bentte: Her bir işlem için ceza uygulanacağı ifade edilmiştir.

Bu hükümler, incelemelerde çoklu tespitlerin ayrı ayrı cezalandırılabileceğini ortaya koymakta olup, mükelleflerin dikkatli hareket etmesini zorunlu kılmaktadır.

Ceza Hangi Dönem Üzerinden Uygulanır?

Tek Düzen Hesap Planı uyulmamasına yönelik incelemeler genellikle hesap dönemi kapandıktan sonra yapılmaktadır. Bu nedenle, inceleme dönemi ile fiilin işlendiği dönem farklılık gösterebilir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken önemli bir husus vardır: Cezalar, genellikle fiilin tespit edildiği değil; işlendiği yıldaki ceza tutarına göre uygulanır.

Vergi Ziyaı Durumunda Ek Ceza

Tek Düzen Hesap Planına uyulmaması durumu, eğer vergi ziyaına da sebep olmuşsa, sadece özel usulsüzlük cezası ile yetinilmez. Bu durumda, vergi ziyaı cezası ile birlikte ayrıca özel usulsüzlük cezası da kesilebilir. Bu yönüyle mükelleflerin hem teknik muhasebe uygulamalarında hem de vergi planlamasında azami dikkat göstermeleri büyük önem taşımaktadır.

Sonuç olarak, bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerin, Tek Düzen Hesap Planı uygulamasına titizlikle uymaları, hem cezai yaptırımlardan kaçınmaları hem de mali şeffaflığı sağlamaları açısından kritik öneme sahiptir. 2025 yılı itibarıyla belirlenen 90.000 TL’lik ceza tutarı, bu düzenlemenin ciddiyetini bir kez daha ortaya koymaktadır.