Basit Usulde Vergilendirme (2025 Güncel Rehber)

Vergi sistemimizde küçük esnaf ve işletme sahiplerini desteklemek amacıyla geliştirilen basit usulde vergilendirme, gelir vergisi açısından önemli kolaylıklar sunar. Özellikle belirli kriterleri sağlayan mükelleflerin, hem muhasebe yükümlülükleri azalır hem de vergisel avantajlar elde edilir. Bu yazımızda “Basit usulde vergilendirme nedir?”, “Kimler faydalanabilir?”, “Şartları nelerdir?” gibi sorulara ayrıntılı şekilde yanıt vereceğiz.

Basit Usulde Vergilendirme Nedir?

Basit usul, Gelir Vergisi Kanunu’nun 46 ve devamı maddelerinde düzenlenen, küçük ölçekli ticaret yapan mükelleflerin vergisel yükünü azaltan özel bir vergilendirme yöntemidir. Bu sistemde vergiye tabi kazanç, işletme giderleri düşüldükten sonra kalan safi kazanç üzerinden hesaplanır.

En büyük avantajı ise kayıt yükümlülüklerinin az olması ve bazı vergilerden muafiyet sağlamasıdır.

Basit Usule Tabi Olmanın Avantajları

Basit usulde vergilendirilen bir işletmenin sahip olduğu avantajlardan bazıları şunlardır:

• Gerçek usule göre daha az vergi ödeme
• Defter tutma zorunluluğunun olmaması
• KDV muafiyeti (belli koşullarda)
• Stopaj oranlarının düşük olması
• Muhasebeci maliyetinin düşüklüğü
• Vergi beyannamelerinde sadeleştirilmiş işlem

Kimler Basit Usulden Yararlanabilir?

Her işletme sahibi basit usulden yararlanamaz. Bu usulden yalnızca belirli şartları taşıyan mükellefler faydalanabilir. 2025 yılı itibarıyla Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından açıklanan kriterler şu şekildedir:

1. İş Hacmi Kriteri:

• Yıllık alış tutarı: 300.000 TL’yi aşmamalıdır.
• Yıllık satış tutarı: 600.000 TL’yi geçmemelidir.

2. İş Yeri Kriteri:

• İş yeri, mükellefin kendi mülkiyetinde ya da kirada olmalıdır.
• Birden fazla şubesi olan, anonim veya limited şirket kuranlar basit usulden yararlanamaz.

3. İşin Niteliği:

• Ticari faaliyet basit bir şekilde yürütülmeli, üretim süreci veya fason işçilik bulunmamalıdır.
• Komisyonculuk, ithalat-ihracat, inşaat taşeronluğu gibi faaliyetler basit usul dışında tutulur.

Kimler Basit Usule Tabi Olamaz?

Aşağıdaki kişiler, faaliyetleri ne kadar küçük olursa olsun basit usulden yararlanamaz:

• Limited veya anonim şirket ortakları
• Kendi işinde çalıştırdığı üçten fazla işçi bulunanlar
• Gayrimenkul ve menkul sermaye iradı elde edenler
• Serbest meslek erbabı (avukat, doktor, mali müşavir)

Basit Usulde Vergi Beyanı Nasıl Yapılır?

Basit usule tabi mükellefler, yılda sadece bir defa beyanname verirler. Bu da onların iş yükünü büyük ölçüde azaltır.

Beyanname Türü:

• Yıllık gelir vergisi beyannamesi
• Verilme süresi: Her yıl Şubat ayının 1’i ile 28/29’u arasında
• Ödeme süresi: Beyanname sonrası çıkan vergi iki taksitte ödenebilir (Mart ve Temmuz aylarında)

Basit Usulde Belge Düzeni

Her ne kadar defter tutulmasa da, mükelleflerin bazı belgeleri düzenlemesi zorunludur:

• Fatura (fatura kesme sınırını aşan işlemler için)
• Perakende satış fişi veya serbest meslek makbuzu
• Gider pusulası
• Z raporu ve yazar kasa fişi (gerekirse)

Ayrıca, GİB’e bildirim yükümlülükleri hala devam etmektedir.

Basit Usulde Vergi Oranları

Basit usul kazancın vergilendirilmesinde genel gelir vergisi tarifesi kullanılır. Ancak kazanç düşük olduğu için ödenecek vergi de az olur. 2025 yılı gelir vergisi tarifesi örneği:

• 0 – 110.000 TL arası: %15
• 110.001 – 230.000 TL arası: %20
• Daha yüksek gelirlerde oran %40’a kadar çıkabilir.

Ancak basit usulde genelde düşük kazanç bildirildiğinden ilk iki dilimden vergi ödenmesi yaygındır.

Basit Usule Geçiş Nasıl Yapılır?

Eğer şartları taşıyorsanız, basit usule geçmek için vergi dairesine başvuru yapmanız gerekir. Bu başvuru genellikle yeni iş yeri açılışında yapılır. Ancak mevcut işletmeler de belirli şartlar altında gerçek usulden basit usule geçiş talebinde bulunabilir.

Gerekli belgeler:

• Nüfus cüzdanı fotokopisi
• İşyeri kira kontratı (veya tapu)
• Faaliyet konusu
• Ustalık belgesi (gerekliyse)

Basit Usulde e-Fatura ve e-Arşiv Uygulaması

2025 itibarıyla, e-ticaret yapan basit usul mükelleflerinin bazıları için e-fatura ve e-arşiv zorunluluğu gündemdedir. GİB, ciroya ve sektöre göre değişen kriterlerle bu uygulamaları genişletiyor. Bu nedenle basit usulde olsa bile dijital entegrasyonlara dikkat etmek gerekir.

Sonuç: Kimler İçin Uygun?

Basit usulde vergilendirme, özellikle şu gruplar için uygundur:

• Tek başına küçük dükkan işleten esnaflar
• Marangoz, berber, kuaför, terzi gibi el emeği yoğun çalışanlar
• Küçük çapta ticari faaliyet yapan bireyler
• Vergi, defter ve muhasebe yükü ile uğraşmak istemeyen girişimciler

Basit usul, devletin küçük esnafı destekleme politikasının önemli bir parçasıdır. Ancak her yıl gelir sınırlarının güncellenmesi ve yasal düzenlemelerin takip edilmesi büyük önem taşır.